Voka
Marijke Bouciqué
Voka West-Vlaanderen

Fotograaf:

Voka

Auteur:

Sara Adam, Corporate Consultant bij Group Casier, s.adam@casier.be

Casier-SaraZwW
“Circulaire economie is hefboom voor rendabele innovaties”
“Circulaire economie is hefboom voor rendabele innovaties”

“Vandaag leeft het thema circulariteit meer dan ooit”, stelt Marijke Bouciqué van Voka West-Vlaanderen vast. “De ondernemers zijn op zoek naar wat, waarom en hoe. Voka voorziet opleiding en biedt via projecten begeleiding aan ondernemers die meer circulair willen gaan ondernemen. En met netwerkevents helpen we ze om gelijkgestemde partners te vinden.”

Voka West-Vlaanderen organiseerde zijn eerste circulaire activiteiten in 2015. “In het begin waren dat hoofdzakelijk inspiratiesessies en netwerkevents”, steekt Marijke Bouciqué van wal. “Sinds dit jaar zetten we ook actief in op kennisoverdracht. We verzamelen informatie en maken ze toegankelijk voor ondernemers. We houden de vinger aan de pols bij onderwijsinstellingen, overheidsinstellingen, ondernemingen … Kortom: we proberen in alle richtingen te kijken. In het bedrijfsleven ontbreekt het vaak aan tijd daarvoor. Voka centraliseert de kennis en geeft ze onder andere via opleidingen en netwerkevents door aan ondernemers. Maar onze rol beperkt zich niet tot informeren: we willen ondernemers die openstaan voor circulaire toepassingen ook stimuleren en begeleiden en helpen hen om gelijkgestemde partners te vinden.”

Wat is circulariteit voor jou in één zin?

Marijke Bouciqué: “Duurzaam omgaan met de planeet en haar grondstoffen. In een circulaire wereld gebruik je materialen en grondstoffen zo lang en zo hoogwaardig mogelijk. In essentie gaat het dus over duurzaam gebruik van materialen en grondstoffen.”

Marijke Bouciqué - Voka West-Vlaanderen
Welke sectoren komen in aanmerking voor circulaire toepassingen?

“Elke sector heeft met materialen en grondstoffen te maken, maar de maakbedrijven uiteraard meer dan de dienstverlenende bedrijven. In West-Vlaanderen zijn er nog veel familiale maakbedrijven – onder meer in de textielsector, de kunststofverwerking, de bouw, de metaalverwerkende nijverheid – die focussen op innovatie en productontwikkeling. Circulaire economie sluit hier volgens mij naadloos op aan omdat het een hefboom is voor innovatie. Ik ben ervan overtuigd dat investeren in circulaire economie op termijn altijd rendeert. Bedrijven moeten het echt zien als een innovatie-investering.”

“Investeren in circulair ondernemen is investeren in groei en in de toekomst.”
Marijke Bouciqué
Hoe is circulariteit geëvolueerd sinds Voka West-Vlaanderen het thema in 2015 mee op de kaart zetten?

“Ik zie vooral een evolutie in positieve zin. Ook de hogescholen, universiteiten en kennisinstellingen zetten steeds nadrukkelijker in op circulariteit. Treffend is bijvoorbeeld dat het Vlaams Kunststofcentrum (VKC) in Kortrijk het afgelopen jaar herdoopt werd tot het Circular Materials Center (CMC). Al deze ontwikkelingen helpen om ook bij ondernemingen het thema op de kaart te krijgen.”

Zie je die positieve evolutie ook in de bedrijfswereld?

“Ondernemingen die in rechtstreeks contact treden met een bepaalde afvalstroom, gaan al sneller op zoek naar een circulaire oplossing. Om die te vinden, kunnen ze bij ons terecht. We zijn recent ook een samenwerking gestart met Designregio Kortrijk. In een cocreatie-project begeleiden we samen met studenten, designers en maatwerkbedrijven een aantal bedrijven bij de valorisatie van bepaalde reststromen. Er zijn trouwens nog tal van andere partners die ondernemingen kunnen helpen om circulariteit te integreren in hun businessmodel en op een duurzame manier te groeien. Denk bijvoorbeeld aan POM West-Vlaanderen en het Circular Materials Center waarover ik het al had.”

Van welke circulaire innovaties verwacht je veel impact?

“Binnen de productontwikkeling wordt sterk ingezet op kunststofrecyclaten, een langere levensduur en een hoogwaardiger kwaliteit. Persoonlijk hoop ik ook op een doorbraak in de bouwsector. Het hergebruik van bouwmaterialen zou echt een game changer zijn. Het stemt me hoopvol dat onderzoekers dat terrein volop aan het exploreren zijn. Ook leasing heeft volgens mij een toekomst, denk bijvoorbeeld aan wasmachines. Het gaat dan om een soort van leasingsysteem waarin je een wasmachine ‘huurt’ en alleen het gebruik ervan betaalt. Een heel mooi concept dat van producenten en consumenten wel een grote omschakeling vraagt. Het heeft tal van voordelen: de producent krijgt bijvoorbeeld constante feedback van klanten en kan voortdurend re-evalueren en de consument hoeft geen volledig nieuwe wasmachine te kopen als ze kapotgaat.”

Is de consument klaar om te betalen voor het gebruik in plaats van het bezit van een product?

“Voor particulieren maakt het volgens mij op het einde van de rit niet veel uit of ze nu een wasmachine kopen of ‘maar’ huren. Het is wel anders bij deelwagens bijvoorbeeld, status speelt daar misschien nog iets meer een rol. De geleasede wasmachine staat bij je thuis, de deelwagen niet. Voor sommigen is het concept ‘deeleconomie’ daardoor misschien nog een stap te ver.”

Hoe kunnen we circulaire toepassingen financieel aantrekkelijker maken?

“In veel gevallen is de consument niet bereid om meer te betalen. Het is aan de overheid om hierin een rol te spelen. Als het prijsverschil tussen een circulaire en een niet-circulaire investering niet groot is, kan de overheid fiscale voordelen geven aan de ondernemingen die volop voor duurzaamheid en circulariteit gaan. Zij moeten dan kunnen aantonen dat naast winstgevendheid ook de ecologische impact positief is. Het is eigen aan de mens om een zekere stimulans nodig te hebben om dit soort verandering waar te maken. Het is dus deels de taak van de overheid om mensen te belonen voor de omschakeling naar circulaire producten en diensten.”

Afval sorteren is voor de particulier vaak een beginpunt om bij te dragen aan een circulaire samenleving. Hoe kijk je daarnaar?

“Het valt me vooral op dat heel mensen het nut ervan nog altijd niet inzien. Misschien moet de overheid burgers meer stimuleren om naar een recyclagepark te gaan? Hen daar vooral helpen in plaats van terecht te wijzen? Hen daar meer het gevoel geven van ‘welkom te zijn’? Het is tijd om het negatieve imago van recyclageparken op te smukken.”

Past Voka West-Vlaanderen ook zelf de basisprincipes van de circulaire economie toe?

“We nemen zelf deel aan ons Voka Charter Duurzaam ondernemen (VCDO) en koppelen daar interne acties aan, maar er is zeker nog ruimte voor verbetering. We sorteren wel netjes, maar kunnen bijvoorbeeld meer doen om bij de bron meer circulair aan te kopen.”

Welke afsluitende boodschap wil je nog meegeven?

“Investeren in circulair ondernemen is investeren in groei en in de toekomst!”

Meer lezen over Voka West-Vlaanderen